Zasady przyznawania i zwrotu bonifikaty udzielonej od ceny sprzedaży nieruchomości

Dodano: 1 sierpnia 2018

Zasady przyznawania i zwrotu bonifikaty od ceny sprzedaży udzielonej na zakup nieruchomości znajdujących się w zasobie samorządu terytorialnego zostały zawarte przez ustawodawcę w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (zwanej dalej u.g.n.).

Zgodnie z art. 68 ust. 1 wymienionej ustawy właściwy organ może udzielić bonifikaty od ceny sprzedaży na podstawie odpowiednio zarządzenia wojewody albo uchwały rady lub sejmiku, jeżeli nieruchomość jest sprzedawana:

• na cele mieszkaniowe, na realizację urządzeń infrastruktury technicznej oraz innych celów publicznych;
• osobom fizycznym i osobom prawnym, które prowadzą działalność charytatywną, opiekuńczą, kulturalną, leczniczą, oświatową, naukową, badawczo-rozwojową, wychowawczą, sportową lub turystyczną, na cele niezwiązane z działalnością zarobkową, a także organizacjom pożytku publicznego na cel prowadzonej działalności pożytku publicznego;
• stowarzyszeniom ogrodowym w rozumieniu ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych z przeznaczeniem na rodzinne ogrody działkowe;
• poprzedniemu właścicielowi lub jego spadkobiercy, jeżeli nieruchomość została od niego przejęta przed dniem 5 grudnia 1990 r.;
• na rzecz Skarbu Państwa albo na rzecz jednostki samorządu terytorialnego;
• kościołom i związkom wyznaniowym, mającym uregulowane stosunki z państwem, na cele działalności sakralnej;
• jako lokal mieszkalny;
• w wyniku uwzględnienia roszczeń, o których mowa w art. 209a ust. 1 i ust. 2 u.g.n., tj. roszczeń o zawarcie umowy przeniesienia własności lub oddania w użytkowanie wieczyste przyległej nieruchomości gruntowej lub jej części, która wraz z dotychczas wydzieloną działką gruntu będzie spełniać wymogi działki budowlanej;
• spółdzielniom mieszkaniowym w związku z ustanowieniem odrębnej własności lokali lub z przeniesieniem własności lokali lub domów jednorodzinnych;
• osobie, o której mowa w art. 37 ust. 2 pkt 6 u.g.n. (tj. osobie, która zamierza nabyć nieruchomość lub jej części, jeśli mogą poprawić warunki zagospodarowania nieruchomości przyległej, stanowiącej własność lub oddanej w użytkowanie wieczyste tej osobie, jeżeli nieruchomości te nie mogą być zagospodarowane jako odrębne nieruchomości), z zastrzeżeniem, że nieruchomość przyległa jest przeznaczona lub wykorzystywana na cele mieszkaniowe;
• podmiotom, o których mowa w art. 61 ust. 1 u.g.n. tj. przedstawicielstwom dyplomatycznym lub urzędom konsularnym państw obcych oraz innym przedstawicielstwom i instytucjom zrównanym z nimi w zakresie przywilejów i immunitetów na podstawie ustaw, umów międzynarodowych lub powszechnie obowiązujących zwyczajów międzynarodowych;
• na cele realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych, o których mowa w art. 15 ust. 1 pkt 5 lit. a ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. z 2017 r. poz. 1023, 1529 i 1566).

Niemniej jednak pomimo posiadania prawa własności do danej nieruchomości osoba, która ją nabyła za cenę pomniejszoną o wartość udzielonej bonifikaty, zmuszona jest do pewnych ograniczeń w jej władaniu. Mianowicie beneficjent bonifikaty przed upływem 10 lat, a w przypadku nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny przed upływem 5 lat, licząc od dnia nabycia nieruchomości, nie może zbyć tej nieruchomości lub wykorzystać jej na cele inne niż cele uzasadniające udzielenie bonifikaty. W przypadku jednak gdyby doszło do zbycia nieruchomości lub wykorzystania jej na inne cele przed upływem zakreślonego ustawowo terminu, beneficjent zobowiązany będzie, na żądanie właściwego organu, do zwrotu kwoty równej udzielonej bonifikaty po jej waloryzacji (art. 68 ust. 2 u.n.g.).

Jednakże ustawodawca przewidział wyjątki od powyższej zasady. Otóż zwolnienie z obowiązku zwrotu zwaloryzowanej bonifikaty nastąpi w przypadku:

• zbycia na rzecz osoby bliskiej (z zastrzeżeniem, że jeżeli osoba bliska beneficjenta zbędzie lub wykorzysta nieruchomość na inne cele niż cele uzasadniające udzielenie bonifikaty, przed upływem 10 lat, a w przypadku nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny przed upływem 5 lat, licząc od dnia pierwotnego nabycia, to na niej spoczywać będzie obowiązek zwrotu bonifikaty po jej waloryzacji);
• zbycia pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego;
• zbycia pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego i Skarbem Państwa;
• zamiany lokalu mieszkalnego na: inny lokal mieszkalny będący przedmiotem prawa własności lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, nieruchomość przeznaczoną lub wykorzystywaną na cele mieszkaniowe będącą przedmiotem prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego;
• sprzedaży lokalu mieszkalnego, jeśli środki uzyskane z jego sprzedaży wykorzystane zostały w ciągu 12 miesięcy na nabycie: innego lokalu mieszkalnego będącego przedmiotem prawa własności lub przedmiotem spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, nieruchomości przeznaczonej lub wykorzystywanej na cele mieszkaniowe będącej przedmiotem prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego.

Istotnym również jest, iż za zgodą odpowiednio wojewody, rady lub sejmiku organ udzielający bonifikaty może odstąpić od żądania jej zwrotu, w innych przypadkach niż określone powyżej.

Na marginesie wskazać należy, iż w przypadku sprzedaży lub zamiany lokalu mieszkalnego, o których mowa powyżej, na nabycie albo zamianę nieruchomości albo lokalu mieszkalnego beneficjent bonifikaty nie wykorzysta wszystkich uzyskanych środków, to zobowiązany będzie dokonać zwrotu kwoty odpowiadającej części bonifikaty niewykorzystanej na nabycie lub zamianę, po jej waloryzacji.

 

Autor: Lidia Makarewicz