Ustalenie ojcostwa

Dodano: 27 maja 2022

W prawie polskim istnieją dwa sposoby na ustalenie ojcostwa. Są to:

1. uznanie dziecka;
2. sądowe ustalenie ojcostwa.

1. Odnosząc się do pierwszego ze sposobów ustalenia ojcostwa uznanie ojcostwa jest oświadczeniem mężczyzny, iż dziecko pochodzi właśnie od niego. Do uznania ojcostwa konieczne jest jednoczesne potwierdzenie oświadczenia przez matkę dziecka. Oświadczenie o uznaniu może zostać złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub przed sądem opiekuńczym. W obu przypadkach uznanie ojcostwa przez mężczyznę musi zostać potwierdzone przez matkę dziecka. Termin na złożenie takiego oświadczenia przez matkę dziecka to maksymalnie trzy miesiące. Kierownik urzędu stanu cywilnego dokonuje niezbędnych wyjaśnień osobom zamierzającym złożyć oświadczenia konieczne do uznania ojcostwa przepisy regulujące obowiązki i prawa wynikające z uznania, przepisy o nazwisku dziecka oraz różnicę pomiędzy uznaniem ojcostwa a przysposobieniem dziecka. Kierownik może odmówić przyjęcia oświadczenia, jeżeli uznanie jest niedopuszczalne albo gdy powziął wątpliwość co do pochodzenia dziecka. Wówczas możliwe jest skierowanie stosownego wniosku do sądu opiekuńczego z oświadczeniem o uznaniu dziecka. Wniosek należy złożyć w sądzie właściwym ze względu na siedzibę urzędu stanu cywilnego, którego kierownik odmówił przyjęcia tego oświadczeń. Można uznać ojcostwo przed urodzeniem dziecka już poczętego. Nie jest jednak możliwe uznanie ojcostwa po osiągnięciu przez dziecko pełnoletniości.

2. Z sądowym ustaleniem ojcostwa mamy do czynienia w przypadku gdy nie zachodzi domniemanie, że ojcem jest mąż matki lub takie domniemanie zostało obalone.

Z żądaniem sądowego ustalenia ojcostwa może wystąpić: matka dziecka, domniemany ojciec lub samo dziecko. Po osiągnięciu przez dziecko pełnoletniość z żądaniem ustalenia ojcostwa wystąpić może tylko ono. Podmiotami, które również mogą wystąpić z żądaniem ustalenia ojcostwa są: prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich i Rzecznik Praw Dziecka. Przyjmuje się, że podmioty te działają w ochronie interesu społecznego lub dobra dziecka.

Matka, dziecko, prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich i Rzecznik Praw Dziecka wytaczają powództwo przeciwko domniemanemu ojcu. Gdy mężczyzna ten nie żyje, pozywa się kuratora ustanowionego przez sąd opiekuńczy. Mężczyzna, domagający się ustalenia ojcostwa, wytacza powództwo przeciwko matce dziecka i przeciwko dziecku. Jeżeli matka dziecka nie żyje, pozywa on dziecko, a jeżeli także dziecko nie żyje – kuratora ustanowionego przez sąd opiekuńczy. W razie śmierci dziecka, które wniosło pozew, ustalenia ojcostwa mogą żądać jego zstępni. Wraz z żądaniem ustalenia ojcostwa można wystąpić do sądu z roszczeniem o alimenty od domniemanego ojca. Pozew o ustalenie ojcostwa kieruje się do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej (dziecka). Sam przebieg procesu o ustalenie ojcostwa polega na wykazaniu/udowodnieniu, że dany mężczyzna jest ojcem dziecka. Uczynić to można za pomocą różnych środków dowodowych np.: zeznań świadków, dokumentów, zdjęć, wyników badania antropologicznego, wyników badania DNA. W przypadku sądowego ustalenia ojcostwa strona wnosząca pozew nie ponosi kosztów sądowych.

Podstawą prawną opisanych wyżej rozwiązań jest art. 72  i następne ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy.

Do pobrania: POZEW O UZNANIE OJCOSTWA

Autor: adwokat Mateusz Derek