Rozwód – od czego zacząć
Dodano: 29 marca 2020
Wokół sposobów rozwiązania małżeństwa przez rozwód narosło wiele mitów związanych często z rzeczywistością ukazywaną w filmach i serialach, wyprodukowanych w innej kulturze prawnej niż panująca w Polsce. W artykule postaram się wskazać Państwu informacje o tym, o czym orzeka sąd w wyroku rozwodowym.
Rozwiązanie małżeństwa przez rozwód możliwe jest, jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia. Sąd bada, czy nastąpił zanik trzech kluczowych dla istnienia takiego związku więzi, czyli: więzi uczuciowej, fizycznej i ekonomicznej. To czy strony zerwały ze sobą więzi sąd ustala przede wszystkim poprzez przesłuchanie stron, nim jednak dojdzie do rozprawy trzeba zainicjować proces rozwodowy poprzez złożenie pozwu. Jak i gdzie to zrobić?
Należy wskazać, że sprawami o rozwiązanie małżeństwa zajmują się wyłącznie sądy okręgowe. Właściwym miejscowo będzie, co do zasady sąd właściwy z uwagi na ostatnie wspólne miejsce zamieszkania małżonków.
Pozew o rozwód należy złożyć na piśmie kierowanym do sądu, w którym napiszemy o co wnosimy, o czym sąd ma rozstrzygnąć. Do pisma dołączamy akty stanu cywilnego, czyli odpis skrócony aktu małżeństwa w oryginale oraz akty urodzenia wspólnych małoletnich dzieci stron postępowania.
Do pozwu można oczywiście złożyć inne dokumenty jako dowody oraz wskazać świadków, o których przesłuchanie wnosimy na fakty, które opiszemy w uzasadnieniu pozwu.
W praktyce większości sądów rozwodowych w sprawach, w których strony mają wspólne małoletnie dzieci sąd zobowiązuje strony do wskazania przynajmniej jednego świadka, który zostanie przesłuchany na okoliczności związane z małoletnimi dziećmi stron.
Pozew powinien być opłacony – obecnie opłata sądowa wynosi 600 zł. Opłaty od pozwu można dokonać w kasie sądu lub za pomocą znaków sądowych zakupionych przez internet za pośrednictwem serwisu: https://oplaty.ms.gov.pl/.
W przypadku rozwiązania małżeństwa bez orzeczenia o winie, sąd z urzędu zwróci stronie, która opłaciła pozew połowę opłaty, czyli opłata za sprawę będzie wynosiła ostatecznie 300 zł a dodatkowo sąd może orzec, że strony ponoszą koszty postępowania po połowie i wtedy zarówno powód jak i pozwany poniosą koszty sądowe po 150 zł.
Jakie rozstrzygnięcia powinno znaleźć się w wyroku sądu orzekającego o rozwiązaniu małżeństwa? Zgodnie z przepisem art. 58 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego do elementów obowiązkowych należy:
- rozwiązanie małżeństwa przez rozwód lub oddalenie żądania o rozwód
- rozwiązanie małżeństwa może być bez orzeczenia o winie, jeżeli żadna ze stron nie żąda takiego wniosku
- z orzeczeniem o winie jednej ze stron, jeżeli jeden z małżonków jest wyłącznie winny rozkładu małżeństwa
- z winy obu stron, kiedy zarówno powód jak i pozwany przyczynili się do rozkładu małżeństwa, należy pamiętać, że sąd nie miarkuje winy to znaczy, że nie przesądza, kto jest „bardziej” winny
- oddalenie żądania orzeczenia rozwodu, jeżeli nie zaszły przesłanki do rozwiązania małżeństwa lub gdyby orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z dobrem wspólnych małoletnich dzieci stron albo zasadami współżycia społecznego
- oddalenie żądania rozwodu, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
W wyroku rozwodowym powinno się również znaleźć rozstrzygnięcie o:
– władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków
– kontaktach rodziców z dzieckiem (sąd może rozstrzygnąć o sposobie utrzymywania kontaktów z dziećmi stron, ale jeżeli zarówno powód jak i pozwany nie wnoszę o ustalenie kontaktów to sąd takiego rozstrzygnięcia z urzędu nie wydaje)
– alimentach, czyli to w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka
– ponadto sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.
– jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków.
W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka. Na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe. Orzekając o wspólnym mieszkaniu małżonków sąd uwzględnia przede wszystkim potrzeby dzieci i małżonka, któremu powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej.
Na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać również podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Mając jednak na uwadze stopień skomplikowania spraw o podział majątku, konieczność przeprowadzania rozległego postępowania dowodowego w tym konieczność przeprowadzania dowodów z opinii biegłych rzeczoznawców majątkowych, podział majątku wymaga znacznie dłuższego czasu niż sprawa o rozwód, dlatego sądy rozwodowe rzadko decydują się na wydawanie orzeczeń w zakresie podziału majtku wspólnego.
Sprawami o podział majątku zajmują się sądy rejonowe w oddzielnych postępowaniach wszczynanych po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego albo jeżeli małżonkowie wszczęli sprawę oddzielnie o rozdzielność majątkową dopiero po uprawomocnieniu się orzeczenia o ustanowieniu rozdzielności pomiędzy małżonkami.
Oczywiście materia spraw o rozwód jest dużo szersza od zakresu tego artykułu, jednakże przedstawione wymogi formalne pozwu pozwolą czytelnikowi na zapoznanie się z podstawowymi informacjami na ten temat i przygotowanie się do tej ważnej sprawy.
Autor: radca prawny Zofia Gałązka
