Obowiązek alimentacyjny pomiędzy byłymi małżonkami

Dodano: 21 lutego 2018

Mimo ustania małżeństwa w wyniku rozwodu nie wszystkie skutki prawne wynikłe z jego zawarcia wygasają. Jednym z przykładów jest obowiązek dostarczenia środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu, który został uregulowany przez ustawodawcę w art.  60 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

Należy podkreślić, że aby możliwe było żądanie przez małżonka rozwiedzionego alimentów od byłego małżonka spełnione muszą zostać następujące przesłanki:

1. Małżonek rozwiedziony żądający alimentów nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia,
2. Osoba ta znajduje się w niedostatku tzn. własnymi siłami nie jest w stanie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb życiowych.

Istotnym przy tym jest, iż żądanie dostarczania środków utrzymania musi odpowiadać usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

Ustawodawca przewidział wyjątek od powyższej reguły. Zachodzi on, gdy jeden z małżonków został uznany przez sąd za wyłącznie winnego rozkładu pożycia oraz rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej drugiego małżonka. W takim przypadku małżonek niewinny, chociażby nawet nie znajdował się w niedostatku, może żądać, aby małżonek wyłącznie winny zobowiązany został przez sąd do przyczyniania się w odpowiednim zakresie do zaspokajania jego usprawiedliwionych potrzeb.

Pamiętać należy, iż obowiązek alimentacyjny względem byłego małżonka wygasa w każdym przypadku w razie zawarcia przez uprawnionego nowego małżeństwa. Jednak w sytuacji, gdy zobowiązanym do dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu jest osoba, która nie była uznana za winną rozkładu pożycia, tj. gdy wyrok rozwodowy zapadł bez orzekania o winie, to obowiązek alimentacyjny wygaśnie z upływem 5 lat od orzeczenia rozwodu. Termin ten może jednakże zostać wydłużony przez sąd na żądanie uprawnionego ze względu na zaistnienie wyjątkowych okoliczności. Znamiennym przy tym jest, iż zgodnie z orzecznictwem wyjątkowymi okolicznościami są nie tylko nagłe zdarzenia – wypadki powodujące kalectwo, ale również niektóre choroby, wywołujące silny rozstrój zdrowia np. prowadzące do poważnych operacji. Za wyjątkowe okoliczności, o których mowa powyżej, nie można uznać zaś stopniowego ubytku sił, dolegliwości i schorzeń byłego małżonka, występującego z żądaniem przedłużenia terminu pięcioletniego, dotykające go w miarę upływu życia. (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 września 1998  r. sygn. akt I CKN 1029/97 LEX/el).