Objaśnienie wniosku o ubezwłasnowolnienie
Dodano: 18 stycznia 2021
Osoba, która ukończyła lat 13, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem. Niemożność kierowania swym postępowaniem odnosi się do czynności prawnych. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską.
Natomiast, osoba pełnoletnia może być ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę.
Wskazane wyliczenie ma charakter przykładowy. Dla orzeczenia ubezwłasnowolnienia nie ma znaczenia przyczyna choroby psychicznej albo innych zaburzeń, jednak samo uzależnienie nie jest przesłanką ubezwłasnowolnienia, jeśli ich nie wywołało.
Sąd wydaje postanowienie o ubezwłasnowolnieniu, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Ubezwłasnowolnienie jest instytucją powołaną w interesie osoby chorej, która z przyczyn określonych w art. 13 § 1 k.c. nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem albo z przyczyn określonych w art. 16 § 1 k.c. potrzebuje pomocy do prowadzenia spraw życia codziennego
Postępowanie o orzeczenie ubezwłasnowolnienia wszczyna się tylko na wniosek.
Wniosek o ubezwłasnowolnienie może zgłosić:
1) małżonek osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie;
2) jej krewni w linii prostej oraz rodzeństwo;
3) jej przedstawiciel ustawowy.
Uprawnienie takie ma również prokurator. Krewni osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, nie mogą zgłaszać tego wniosku, jeżeli osoba ta ma przedstawiciela ustawowego.
Wniosek o ubezwłasnowolnienie częściowe można zgłosić już na rok przed dojściem do pełnoletniości osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie. Kto zgłosił wniosek o ubezwłasnowolnienie w złej wierze lub lekkomyślnie, podlega karze grzywny
Wniosek o wszczęcie postępowania powinien odpowiadać wymogom pisma procesowego, a także zawierać dodatkowe elementy określone w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego przewidziane dla pozwu.
Ponadto wniosek o ubezwłasnowolnienie powinien zawierać:
1) żądanie ubezwłasnowolnienia całkowitego lub częściowego;
2) wskazanie przyczyny ubezwłasnowolnienia
3) wskazanie legitymacji do zgłoszenia wniosku
Ponadto, z uwagi na treść art. 552 § 1 k.p.c., jeżeli, według wniosku, ubezwłasnowolnienie ma być orzeczone z powodu choroby psychicznej lub niedorozwoju umysłowego, sąd przed zarządzeniem doręczenia wniosku zażąda, w wyznaczonym terminie, przedstawienia świadectwa lekarskiego wydanego przez lekarza psychiatrę o stanie psychicznym osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, lub opinii psychologa o stopniu niepełnosprawności umysłowej tej osoby.
Jeżeli ubezwłasnowolnienie ma nastąpić z powodu pijaństwa, sąd żąda także przedstawienia zaświadczenia poradni przeciwalkoholowej, a jeżeli ubezwłasnowolnienie ma nastąpić z powodu narkomanii – zaświadczenia z poradni leczenia uzależnień. Termin wskazany przez sąd w wezwaniu do uzupełnienia wniosku jest terminem sądowym i stosownie do okoliczności może być przedłużony. Złożenie świadectwa lub opinii wydanej przez lekarza innej specjalności jest równoznaczne z niezłożeniem świadectwa lub opinii, co skutkuje wezwaniem do uzupełnienia braków albo odrzuceniem wniosku.
Sąd odrzuca wniosek o ubezwłasnowolnienie, jeżeli treść wniosku lub dołączone do wniosku dokumenty nie uprawdopodobniają istnienia choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego lub występowania innego rodzaju zaburzeń psychicznych osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie albo w razie niezłożenia żądanego świadectwa, opinii lub zaświadczenia, chyba że złożenie takich dokumentów nie jest możliwe.
Wniosek o orzeczenie ubezwłasnowolnienia może być połączony z wnioskiem o ustanowienie doradcy tymczasowego, ale ten ostatni wniosek może zostać złożony również w osobnym piśmie. Natomiast jeżeli wniosek o ubezwłasnowolnienie dotyczy osoby pełnoletniej, sąd może na wniosek uczestnika postępowania lub z urzędu, przy wszczęciu lub w toku postępowania, ustanowić dla niej doradcę tymczasowego, gdy uzna to za konieczne dla ochrony jej osoby lub mienia.
Przed ustanowieniem doradcy tymczasowego należy wysłuchać osobę, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie. Doradcą tymczasowym należy ustanowić przede wszystkim małżonka, krewnego lub inną osobę bliską, jeżeli nie stoi temu na przeszkodzie wzgląd na dobro osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie. Sąd może zwrócić się do organizacji pozarządowej, wymienionej w art. 546 § 3 k.p.c., o wskazanie osoby, która mogłaby być ustanowiona doradcą tymczasowym. Postanowienie o ustanowieniu doradcy tymczasowego co do zasady staje się skuteczne z chwilą doręczenia go osobie, której dotyczy wniosek.
Osoba, dla której ustanowiono doradcę tymczasowego, ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych na równi z osobą ubezwłasnowolnioną częściowo. Do doradcy tymczasowego stosuje się przepisy o kuratorze osoby częściowo ubezwłasnowolnionej.
Sprawy o ubezwłasnowolnienie należą do właściwości sądów okręgowych, które rozpoznają je w składzie trzech sędziów. W sprawach tych właściwy jest sąd miejsca zamieszkania osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, a w braku miejsca zamieszkania – sąd miejsca jej pobytu. Od wniosku pobiera się opłatę stałą w wysokości 100 zł.
Autor: Sylwia Matura
Do pobrania: WNIOSEK O UBEZWŁASNOWOLNIENIE
