OBLIGATORYJNY I FAKULTATYWNY PRZEDMIOT POSTĘPOWANIA W SPRAWACH O ROZWÓD
Dodano: 6 kwietnia 2019
Orzeczenie rozwodu jest dopuszczalne, gdy sąd z jednej strony ustali, iż między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, z drugiej natomiast, że nie zachodzą tzw. przesłanki negatywne rozwodu, które go wykluczają, choćby rozkład pożycia był zupełny i trwały.
- Pozytywne przesłanki rozwodu ( zupełny i trwały rozkładu pożycia) muszą być spełnione łącznie. Zupełny rozkład pożycia to zgodnie z utrwalonym stanowiskiem zerwanie wszelkich więzi łączących małżonków. Chodzi tu o więzi fizyczne, duchowe oraz materialne. O trwałości rozkładu pożycia małżeńskiego możemy więc mówić wówczas, kiedy na podstawie okoliczności sprawy wnioskujemy, iż pomiędzy małżonkami nie jest możliwy powrót do wspólnoty małżeńskiej we wszystkich jej płaszczyznach – duchowej, fizycznej, materialnej. Oceniając trwałość rozkładu pożycia na uwadze należy mieć przy tym upływ czasu.
- Negatywne przesłanki rozwodu wskazują natomiast niedopuszczalność rozwodu, tj. gdy:
a) Wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci choćby rozkład pożycia był zupełny i trwały. Przepis ten nie dotyczy:
-pełnoletnie dzieci, bez względu na to, czy są samodzielne, czy też pozostają pod „opieką” rodziców,
-małoletnie dzieci faktycznie wychowywane wspólnie przez rozwodzących się małżonków,
-małoletnie dzieci jednego z małżonków.
Na równi ze wspólnymi małoletnimi dziećmi traktowane są natomiast dzieci przysposobione przez obydwoje małżonków a także dziecko jednego z nich przysposobione przez drugiego.
b) Z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego mimo istnienia zupełnego i trwałego rozkładu pożycia, mowa tu o sytuacji, w której uwzględnienie żądania rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, dobrymi obyczajami, wysoce niesprawiedliwe, krzywdzące jednostkę.
c) Ustalenie, że rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia.
Od tej zasady istnieją dwa wyjątki:
- gdy niewinny małżonek wyrazi zgodę na rozwód,
- kiedy odmowa zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego
Wyrokiem orzekającym rozwód sąd z urzędu podejmuje rozstrzygnięcia w przedmiocie:
- Orzeczenia o rozwodzie oraz o tym, który małżonek ponosi winę rozkładu pożycia, chyba że małżonkowie zgodnie żądają zaniechania orzekania o winie.
- Władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków
Sąd może:
– powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka;
-pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie.
Wskazać należy, iż w obowiązującym stanie prawnym nie istnieje tzw. władza naprzemienna, tj. dziecko nie może przebywać raz u jednego rodzica, raz u drugiego i w tym czasie ten rodzic sprawowałby władzę rodzicielską.
- Kontaktów rodziców z dzieckiem
Kontakty z dzieckiem zgodnie z art. 113 § 2. KRO obejmują głównie przebywanie z dzieckiem tj. odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu oraz bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej.
- Wysokości, w jakiej każde z małżonków jest zobowiązane do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka ( obowiązek alimentacyjny)
Wysokość alimentów na dziecko wyznaczają z jednej strony jego usprawiedliwione potrzeby, z drugiej zaś strony możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego rodzica. Każde z rodziców zobowiązane jest zaspokajać potrzeby dziecka w częściach odpowiadających ich możliwościom.
- Sposobu korzystania przez rozwodzących się małżonków ze wspólnie zajmowanego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania po rozwodzie
Rozstrzygnięcia podejmowane przez Sąd orzekający rozwód na wniosek:
- W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie – sąd może nakazać eksmisję drugiego małżonka;
- Na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód również podjąć definitywne rozstrzygnięcia tj.:
– o podziale wspólnego mieszkania,
– o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe;
- Sąd może na wniosek jednego z małżonków w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu;
- Sąd może orzec o obowiązku dostarczenia środków utrzymania (obowiązku alimentacyjnym) drugiemu małżonkowi rozwiedzionemu.
Roszczenie alimentacyjne przysługujących jednemu małżonkowi przeciwko drugiemu. Można go dochodzić już w procesie rozwodowym. Małżonek-powód może żądanie alimentacji zgłosić w pozwie albo też w toku procesu. Roszczeń alimentacyjnych można też dochodzić w odrębnym procesie, po prawomocnym orzeczeniu rozwodu.
W sprawach o rozwód istnieje zakaz powództwa wzajemnego. Strona pozwana w sprawie o rozwód może jednak również żądać rozwodu jednakże żądanie rozwodu przez stronę pozwaną wyłączy dopuszczalność umorzenia postępowania na skutek cofnięcia pozwu.
Autor: Mariusz Szpila