Świadczenie pielęgnacyjne

Świadczenie pielęgnacyjne jest kompensacją strat materialnych spowodowanych koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, gdy osoba opiekująca się nie może podjąć lub kontynuować zatrudnienia.

Jakie warunki muszą być spełnione, aby nabyć prawo do świadczenia pielęgnacyjnego?

1) osoba, która ubiega się o świadczenie w związku z koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny

a) musi zrezygnować z zatrudnienia, czyli porzucić zamiar podjęcia zatrudnienia lub rozwiązać dotychczasowy stosunek pracy

b)  nie ma możliwości podjęcia zatrudnienia

2) osoba wymagająca opieki

a) posiada aktualne orzeczenie o niepełnosprawności lub znacznym stopniu niepełnosprawności, łącznie ze wskazaniami co do konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji

b) bez znaczenia jest, kiedy powstała niepełnosprawność, to wynika z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 października 2014 r. sygn. akt K 38/13 (Dz.U.2014.1443). Zatem świadczenie pielęgnacyjne przysługuje bez względu na to, kiedy osoba wymagająca opieki stała się niepełnosprawna. Mogła stać się niepełnosprawna i w czasie pobierania nauki, i w czasie kiedy już pracowała , a również wtedy gdy już miała prawo do renty czy emerytury.

Komu przysługuje świadczenie pielęgnacyjne?

1) matce albo ojcu;

2) osobie opiekującej się faktycznie dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka;

3) wstępnym (dziadkowie) lub rodzeństwu dziecka, którzy pełnią funkcję rodziny zastępczej w stosunku do dziecka;

4) małżonkowi lub rodzeństwu osoby niepełnosprawnej, jednak tylko i wyłącznie, gdy  spełnione są łącznie następujące warunki:

  1. rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
  2. nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu (tj. rodzeństwa), są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
  3. dziecko nie jest w rodzinie zastępczej ani nie ma osoby, która sprawuje opiekę nad dzieckiem i wystąpiła do sądu o przysposobienie.

Wyjątki, w których mimo spełnienia ww. warunków, nie przysługuje świadczenie pielęgnacyjne:

1) Osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej (ale tylko wtedy, gdy renta rodzinna została przyznana w zbiegu z prawem do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalna – rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku i świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego.

Uwaga!!!  Od 9 stycznia 2020 r., zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 czerwca 2019 r. sygn. akt SK 2/17 (Dz.U.2019.1257) jeśli  osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, to również ma prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.  

2) Ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów; – jeśli tak, to można zrezygnować z tego prawa i skorzystać z prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, które jest znacząco wyższe.

3) Osoba wymagająca opieki:

a) pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,

b) została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu;

c) na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;

4) Na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, prawo do zasiłku dla opiekuna.

5) na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

W jakiej wysokości i  formie przyznawane jest świadczenie pielęgnacyjne?

Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego w roku 2021 wynosi 1971,00 zł.

Przyznawane jest w formie pieniężnej, jednak w sytuacji gdyosoba uprawniona lub jej przedstawiciel marnotrawią wypłacane jej świadczenie lub wydatkują je niezgodnie z przeznaczeniem, świadczenie w całości lub w części może być przyznane w formie rzeczowej lub w formie opłacania usług.

Jaki jest tryb ubiegania się o świadczenie pielęgnacyjne

Uwaga!!!

Możecie Państwo często spotkać się z sytuacją, że organ I instancji (wójt, burmistrz, prezydent) wyda decyzję odmawiającą prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z tego powodu, że niepełnosprawność powstała po zakończeniu pobierania nauki lub po ukończeniu 25 roku życia. Dlaczego tak się może stać ?? Dlatego, że jest rozbieżność miedzy brzmieniem art. 17 ust 1b a ustawy o świadczeniach rodzinnych a wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r.

Jeśli Państwo otrzymacie decyzję odmowną z tego powodu, proszę złożyć odwołanie i SKO, a w ostateczności WSA przyznają Państwu to prawo. Taka jest utrwalona linia orzecznicza. 

Podstawa prawna: art. 17 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U.2020.111 ze zmianami)

Autor: Beata Rataj


A- A A+
A A A